Sektor ubezpieczeniowy w Polsce i krajach bałtyckich na tle Europy

Ubezpieczyciele działający w Unii Europejskiej, pozyskali w 2019 roku w przeliczeniu 1 047 mld euro składek. Stanowi to ok. 18,6% światowej składki przypisanej brutto¹.

W 2019 roku statystyczny mieszkaniec Europy wydał na ubezpieczenia w przeliczeniu około 1 997 euro². Rok wcześniej było to 1 958 euro³. Przeciętny Polak w 2018 roku wydał 436 euro, czyli ponad 4 razy mniej niż statystyczny mieszkaniec Europy. Wydatki na ubezpieczenia mieszkańców Litwy, Łotwy i Estonii były jeszcze niższe, odpowiednio 278 euro, 140 euro i 270 euro. Mieszkaniec Ukrainy w 2018 roku wydał na ubezpieczenia tylko 38 euro⁴.

Rynkowy model ubezpieczeń rozwija się w Polsce od 1990 roku. Polski rynek ubezpieczeniowy jest obecnie największy wśród krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Mimo że wielkość tego rynku (mierzona składką przypisaną brutto) wzrosła ponad dwukrotnie w latach 2009-2018, to nadal znacząco ustępuje krajom Europy Zachodniej. Składka przypisana brutto dla polskiego rynku w 2018 roku wyniosła 13,9 mld euro (6,8 mld euro w 2009 roku)⁵. W 2019 roku było to w przeliczeniu 13,8 mld euro⁶.

Największy rynek ubezpieczeniowy jest w Wielkiej Brytanii (327,2 mld euro przypisu składki w 2019 roku). Rynki przekraczające 100 mld euro składki przypisanej brutto mają jeszcze Francja (234,3 mld euro), Niemcy (217,9 mld euro) oraz Włochy (150,0 mld euro). Pod względem wielkości polski rynek ubezpieczeniowy ustępuje także tym krajom w Europie Zachodniej, które mają znacząco mniej ludności niż Polska, np.: Austria (17,6 mld euro), Belgia (32,5 mld euro), Dania (33,2 mld euro), Finlandia (24,4 mld euro), Holandia (74,7 mld euro), Szwajcaria (52,7 mld euro) oraz Szwecja (34,3 mld euro)⁷.

W strukturze polskiego rynku dominują ubezpieczenia majątkowe i pozostałe osobowe (ok. 67% rynku), a najwięcej składki przypisanej brutto generują polisy komunikacyjne. W 2019 roku składka przypisana brutto z ubezpieczeń OC i AC komunikacyjnego wyniosła 39% składki przypisanej brutto całego rynku⁸. Udział ubezpieczeń na życie w sumie przypisu polskiej składki brutto (33%) był z kolei o jedną trzecią mniejszy od średniej dla rynków Europy Zachodniej.

Podobna jest struktura rynków ubezpieczeniowych w krajach bałtyckich. Ubezpieczenia na życie stanowią tam średnio około 25% całkowitej składki przypisanej brutto⁹. To sytuacja odmienna od krajów Europy Zachodniej, gdzie dominują ubezpieczenia na życie. Kraje z najmocniej rozwiniętym rynkiem polis na życie to kraje o największych rynkach ubezpieczeniowych, takie jak Włochy (w 2019 roku 74,0% przypisu składki pochodziło z ubezpieczeń na życie), Wielka Brytania (72,1%), Francja (63,9%) oraz kraje skandynawskie: Finlandia (81,6%), Szwecja (74,6%), Dania (74,5%)¹⁰.

Składka przypisana na mieszkańca (2018, EUR) w relacji do dynamiki wzrostu rynku ubezpieczeniowego (2016-2018 w euro) 

Źródło: opracowanie własne na podstawie Eurostat, Insurance Europe, Swiss Re Institute

Wskaźnik penetracji ubezpieczeń, pokazujący relację składki przypisanej brutto do produktu krajowego brutto (PKB), pozostaje w Polsce poniżej średniej dla Europy. W 2019 roku wskaźnik ten wynosił 2,8%, podczas gdy średnia dla Europy to 4,8%. Jeszcze niższą penetracją cechują się rynki ubezpieczeniowe na Litwie (2,0%), Łotwie (2,8%) w Estonii (1,8%) oraz na Ukrainie (1,5%). Najwyższe wskaźniki penetracji mają Wielka Brytania (10,3%), Dania (10,7%), Finlandia (10,2%) a także Holandia (9,2%)¹¹.

Analizując penetrację ubezpieczeń w relacji do PKB na mieszkańca można oczekiwać, że polski sektor ubezpieczeniowy będzie się rozwijać wraz z rozwojem gospodarczym Polski (wzrost PKB), bogaceniem się społeczeństwa (wzrost dochodów rozporządzalnych gospodarstw domowych) oraz wzrostem świadomości ubezpieczeniowej Polaków, podobnie jak miało to miejsce w krajach Europy Zachodniej.

Penetracja ubezpieczeń w relacji do PKB na głowę mieszkańca w Europie (2019, EUR)

Źródło: opracowanie własne na podstawie Eurostat, Swiss Re Institute, Deloitte

^{1 2} Swiss Re, sigma 4/2020: World insurance: riding out the 2020 pandemic

^{3 4 5} Insurance Europe, https://insuranceeurope.eu/insurancedata

⁶ KNF, Biuletyn roczny. Rynek ubezpieczeń 2019, data aktualizacji 6 listopada 2020

⁷ Swiss Re, sigma 4/2020: World insurance: riding out the 2020 pandemic

⁸ KNF, Biuletyn roczny. Rynek ubezpieczeń 2019, data aktualizacji 6 listopada 2020

⁹ Deloitte, CEE Insurance M&A Outlook, data aktualizacji październik 2019

^{10 11} Swiss Re, sigma 4/2020: World insurance: riding out the 2020 pandemic